Από τις αρχές του 2026 τίθεται σε εφαρμογή σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση η κατάργηση της τελωνειακής απαλλαγής για αγορές μικρής αξίας από χώρες εκτός ΕΕ. Ακόμη και τα δέματα κάτω των 150 ευρώ θα περνούν πλέον από κανονικό τελωνειακό έλεγχο, με επιβολή δασμών και σχετικών τελών, σύμφωνα με την απόφαση που υιοθέτησε το ECOFIN. Η Ελλάδα, με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη, υποστήριξε έντονα τη μεταρρύθμιση, τονίζοντας πως αποτελεί απαραίτητο βήμα για υγιή ανταγωνισμό, αύξηση εσόδων και ενίσχυση της ασφάλειας των προϊόντων που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Μετά τη σχετική απόφαση, καταναλωτές και επιχειρήσεις προσπαθούν ήδη να αξιολογήσουν τις συνέπειες που θα επιφέρει αυτή η αλλαγή.
Για τη χώρα μας, η επιτάχυνση της εφαρμογής της απόφασης θεωρείται κρίσιμη, καθώς έρχεται να αντιμετωπίσει χρόνιες στρεβλώσεις της αγοράς που ενισχύθηκαν με την ταχεία ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου τις τελευταίες δεκαετίες. Με το νέο πλαίσιο επιχειρείται να προστατευθεί ο καταναλωτής, το εγχώριο εμπόριο και τα δημόσια έσοδα, περιορίζοντας φαινόμενα καταχρήσεων και παρακάμψεων των υφιστάμενων κανόνων.
Τα πιθανά οφέλη της αλλαγής
Μεταξύ των θετικών συνεπειών που αναμένονται είναι ο περιορισμός του αθέμιτου ανταγωνισμού από επιχειρήσεις εκτός ΕΕ, η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων, καθώς και η αποτροπή εισαγωγής προϊόντων χαμηλής ποιότητας ή ακατάλληλων για χρήση, τα οποία συχνά δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας. Παράλληλα, εκτιμάται πως η αποθάρρυνση υπερκατανάλωσης πολύ φθηνών και αμφιβόλου ποιότητας προϊόντων μπορεί να συμβάλει και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Οι προκλήσεις για καταναλωτές και αγορά
Ωστόσο, υπάρχουν και πλευρές που δημιουργούν προβληματισμό. Οι τελικές τιμές στα «πολύ φθηνά» προϊόντα από τρίτες χώρες θα αυξηθούν λόγω των δασμών και του τέλους διαχείρισης, γεγονός που ενδέχεται να επιβαρύνει περισσότερο τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα. Επιπλέον, υπάρχει ο φόβος ότι η νέα διαδικασία θα επιφέρει καθυστερήσεις στα τελωνεία και μεγαλύτερη γραφειοκρατία για εταιρείες ταχυμεταφορών και ταχυδρομεία. Ιδιαίτερη σημασία έχει και ο τρόπος με τον οποίο θα καθοριστεί το «τέλος διαχείρισης» ανά δέμα, με τις τρέχουσες προτάσεις να κάνουν λόγο για επιβάρυνση τουλάχιστον 1,5–2 ευρώ.
Πώς θα διαμορφωθεί η νέα πραγματικότητα
Με το νέο καθεστώς, κάθε δέμα από χώρα εκτός ΕΕ θα εξετάζεται για δασμούς ανεξαρτήτως της αξίας του – πέρα από τον ΦΠΑ που ήδη προεισπράττεται κατά την αγορά μέσω IOSS ή άλλων συστημάτων. Αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα χαμηλού κόστους θα χάσουν μέρος της ελκυστικότητάς τους λόγω της συνολικής επιβάρυνσης.
Παράλληλα, εξετάζεται η εφαρμογή ενός ενιαίου τέλους διεκπεραίωσης (handling fee) για κάθε μικροδέμα από τρίτες χώρες. Η επικρατέστερη πρόταση κάνει λόγο για περίπου 2 ευρώ ανά αποστολή, με πιθανή εφαρμογή προς τα μέσα του 2026, αν και το τελικό ύψος και οι λεπτομέρειες θα οριστικοποιηθούν το επόμενο διάστημα.
