Μία ακόμη στοχευμένη κίνηση στη διαχείριση του δημοσίου χρέους υλοποιεί σήμερα η Ελλάδα, συνεχίζοντας μια σταθερή πορεία ενίσχυσης της αξιοπιστίας της, η οποία είχε πληγεί σοβαρά την προηγούμενη δεκαετία. Η συγκεκριμένη απόφαση έχει τόσο συμβολική όσο και ουσιαστική σημασία, με άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομία, την επιχειρηματική δραστηριότητα και τους φορολογούμενους.
Πρόκειται ουσιαστικά για μια στρατηγική επιλογή που μεταφέρει υποχρεώσεις μακριά από το μέλλον, απελευθερώνοντας δημοσιονομικό χώρο για τις επόμενες γενιές, χωρίς να δημιουργεί επιβάρυνση στη σημερινή.
Στο πλαίσιο αυτό, το Ελληνικό Δημόσιο προχωρά στην πρόωρη εξόφληση δανείων ύψους 5,3 δισ. ευρώ από το Greek Loan Facility (GLF), τα οποία είχαν χορηγηθεί κατά το πρώτο πρόγραμμα προσαρμογής και είχαν λήξεις μετά το 2031.
Η πρόωρη απομείωση του χρέους περιορίζει άμεσα τις βαριές κληρονομιές του παρελθόντος, μειώνει το συνολικό κόστος εξυπηρέτησης μέσω χαμηλότερων τόκων και δημιουργεί μεγαλύτερα περιθώρια άσκησης σταθερής και βιώσιμης οικονομικής πολιτικής στο μέλλον. Δεν πρόκειται για μέτρο πρόσκαιρης απόδοσης, αλλά για παρέμβαση με διαρθρωτικό χαρακτήρα και μακροχρόνιο όφελος.
Κύρια οφέλη της απόφασης
Επιτάχυνση της αποκλιμάκωσης του δημοσίου χρέους
Για πρώτη φορά μετά το 2011, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κάτω από το 140%, με στόχο να διαμορφωθεί κάτω από το 120% έως το 2029. Με αυτή την εξέλιξη, η Ελλάδα αναμένεται το 2026 να μην κατέχει πλέον την πρώτη θέση ως η πιο υπερχρεωμένη χώρα της Ευρωζώνης.
Προϋποθέσεις για νέες αναβαθμίσεις
Η βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους ενισχύει την εικόνα της χώρας στους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και αυξάνει τις πιθανότητες περαιτέρω αναβαθμίσεων μέσα στο 2026, γεγονός που συνεπάγεται χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης τόσο για το Δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα.
Ενίσχυση της εμπιστοσύνης των αγορών
Η αυξημένη αξιοπιστία αντανακλάται ήδη στα επιτόκια δανεισμού. Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου κινείται χαμηλότερα από αντίστοιχα ομόλογα χωρών όπως η Γαλλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και δεν πρόκειται για ιστορικό χαμηλό, αποτελεί ιδιαίτερα θετική επίδοση σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον.
Διατήρηση υψηλής ρευστότητας
Η εξόφληση πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω των ταμειακών διαθεσίμων του Δημοσίου. Ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της κίνησης αυτής, το «μαξιλάρι» ρευστότητας αναμένεται να υπερβεί τα 35 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2025.
Άμεσο οικονομικό όφελος για κράτος και πολίτες
Η πρόωρη αποπληρωμή οδηγεί σε εξοικονόμηση τόκων ύψους περίπου 1,6 δισ. ευρώ, οι οποίοι θα καταβάλλονταν την περίοδο 2026–2041. Σε συνδυασμό με προηγούμενες παρόμοιες παρεμβάσεις των τελευταίων τεσσάρων ετών, η ετήσια μείωση της επιβάρυνσης από τόκους ανέρχεται ήδη σε περίπου 3,5 δισ. ευρώ, με προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης.
Αν και ορισμένοι επισημαίνουν ότι τα οφέλη θα πρέπει να αξιολογούνται με όρους καθαρής παρούσας αξίας, παραβλέπεται το γεγονός ότι στο παρελθόν η χώρα κατέβαλε περίπου 1,8 δισ. ευρώ σε τόκους επειδή δεν είχε προχωρήσει νωρίτερα στην αποπληρωμή των συγκεκριμένων δανείων. Ουσιαστικά, μέρος του κόστους είχε ήδη πληρωθεί — και μάλιστα υπό σαφώς δυσμενέστερες οικονομικές συνθήκες.
Γιατί προτεραιότητα στο χρέος και όχι στις παροχές
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης επιλογής είναι ότι δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα κεφάλαια προέρχονται από τον ειδικό λογαριασμό ταμειακών διαθεσίμων, ο οποίος δημιουργήθηκε μετά την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος, αποκλειστικά για τη διαχείριση του δημοσίου χρέους.
Βάσει των κανόνων της Eurostat και του Συμφώνου Σταθερότητας, η αποπληρωμή χρέους θεωρείται χρηματοοικονομική πράξη και δεν επηρεάζει το έλλειμμα ή το πρωτογενές αποτέλεσμα. Αντίθετα, δαπάνες όπως παροχές, μισθοί και συντάξεις έχουν μόνιμο δημοσιονομικό αποτύπωμα, αυξάνουν το έλλειμμα και το χρέος και υπόκεινται σε αυστηρούς ευρωπαϊκούς περιορισμούς.
Κατά συνέπεια, η αντιπαραβολή της πρόωρης αποπληρωμής χρέους με κοινωνικές παροχές δεν έχει θεσμική ή οικονομική βάση. Οι πόροι του ειδικού λογαριασμού δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς χωρίς να δημιουργηθούν σοβαρές δημοσιονομικές επιπτώσεις.
